De Gemeente Groningen vervult op de beleidsterreinen Beschermd Wonen en Opvang de rol als Centrumgemeente. Het budget is per 1 januari 2019 voor 12 Groninger gemeenten en wordt beheerd door de centrumgemeente Groningen conform de Centrumregeling. We willen als gezamenlijke Groninger gemeenten iedere inwoner in staat stellen de eigen regie te voeren in het licht van de (sociale, fysieke en emotionele) uitdagingen van het leven. We hebben daarin ook de verantwoordelijkheid om kwetsbare inwoners, zoals dak- en thuislozen, verslaafden en ex-gedetineerden, zo kort als mogelijk en zolang als nodig, onderdak en begeleiding te bieden gericht op zelf rehabilitatie en duurzaam herstel. De voorzieningen Beschermd wonen en Opvang bieden opvang van inwoners in de provincie Groningen bij crisissituaties én opvang en begeleiding aan inwoners die vanwege psychiatrische aandoening of psychosociale problematiek aangewezen zijn op een niet (geheel) zelfstandige woonvoorziening. Daarnaast richten we ons op het voorkomen en bestrijden van huiselijk geweld. Hieronder verstaan we (ex-)partner-, ouderen- en kindermishandeling. We willen geweld in afhankelijkheidsrelaties zoveel mogelijk voorkomen en duurzaam beëindigen en als het zich voordoet adequaat optreden en opvang bieden.
Met de onderstaande indicatoren is de voortgang van dit beleidsveld in 2020 gemeten. Als er geen gegevens beschikbaar zijn/of één maal per twee jaar gemeten worden staat er een streepje.
Prestatie-indicatoren | Behaald 2019 | Beoogd 2020 | Behaald |
|---|---|---|---|
Percentage personen dat in 2 weken tenminste 3x of vaker per week gebruik maakt van de nachtopvang | - | < 40% | 64% |
Percentage personen dat na crisisopvang duurzaam rehabiliteert met een eigen woonplek c.q. woonadres | - | > 30% | 61% |
Aantal huisverboden | 28 | > 40 | 45 |
Aantal betrokken kinderen bij huisverboden | 25 | > 40 | 27 |
Aantal casussen intensief casemanagement bij Veilig Thuis regio | 85 | > 100 | 108 |
Gemiddelde duur van de opnameperiode van vrouwen (in maanden) | 9,4 | <12 | 9,6 |
Aantal vrouwen dat niet in de opvang kan worden opgenomen vanwege maximale bezetting | 30 | 0 | 70 |
Aantal geïndiceerde voorzieningen Beschermd Wonen | 1.600 pers. | 2.139 | |
Aantal geregistreerde daklozen dat gebruik maakt van opvangvoorzieningen | 494 | 480 | 402 |
Aantal unieke personen dat gebruikmaakt van de nachtopvang | 292 | 270 | 214 |
Aantal unieke personen dat gebruikmaakt van de crisisopvang | 157 | 180 | 159 |
Aantal unieke personen dat gebruikmaakt van de dagopvang | 724 | 700 | 565 |
Aantal vrouwen (18 jaar of ouder) in de vrouwenopvang | 134 | < 200 | 148 |
Aantal kinderen in de vrouwenopvang | 168 | < 250 | 339 |
Aantal meldingen Veilig Thuis in het kader van huiselijk geweld * | 1.131 | > 700 | 1.193 |
* Het aantal meldingen huiselijk geweld over 2019 is achteraf door Veilig Thuis gecorrigeerd van 746 naar 1131. Door de invoering van een nieuw registratiesysteem in 2019 had Veilig Thuis begin 2020 nog onvoldoende zicht op de verschillende ‘soorten’ meldingen huiselijk geweld en werden de eerder aangeleverde cijfers later in de jaarrekening gecorrigeerd.
Wat wilden we bereiken in 2020?
Onverkort streven wij ernaar te voorkomen dat mensen op straat belanden. Mocht dit wel zo zijn dan kunnen zij rekenen op Opvang. Dit doen we door:
- Mensen zoveel mogelijk lokaal, in de eigen regio en omgeving, in een vroeg stadium ondersteuning bieden zodat verdere afhankelijkheid van zwaardere zorg wordt voorkomen;
- Voorbereidende activiteiten uit te voeren op overheveling van taken en middelen in 2021 naar elke afzonderlijke Groninger gemeente in de uitvoering van beschermd wonen;
- Meer gemeentelijke sturing op adequate ondersteuning van cliënten door beschikbaarheid van een Sociale Kaart en een oproepbaar dashboard met registratiegegevens voor elke gemeente;
- Betere en snellere uitstroom van cliënten door verbeterde samenwerking tussen aanbieders, gemeenten en corporaties;
- Vrouwenopvang: verminderen instroom en bevorderen van de door- en uitstroom;
- Verbetering aanpak van huiselijk geweld;
- Doorontwikkeling van Veilig Thuis, gericht op verbeterde samenwerking met lokale teams en de nieuwe radarfunctie naar aanleiding van de aanscherping van de Wet meldcode.
Wat hebben we hier voor gedaan?
De uitbraak van het corona-virus heeft voor de kwetsbare doelgroep van beschermd wonen en opvang, maar ook de ondersteuners van de instellingen, een grote impact gehad. In de prestatie-indicatoren krijgt dit ook een vertaalslag. De nachtopvang is vanaf maart op een andere manier georganiseerd; daklozen worden sindsdien 24 uur per dag opgevangen. Dit verklaart onder andere het relatief hoge percentage van meerdere opvangdagen. Daarnaast heeft de dagopvang -uit veiligheidsoverwegingen in verband met corona- minder mensen toegelaten. Zo zijn mensen, die een onderdak hadden, gevraagd niet naar de dagopvang te komen. Vandaar dat het gebruik behoorlijk is afgenomen.
De veranderingen voor de nachtopvang vormde ook de aanleiding een traject te starten om met alle gemeenten, partners en cliënten te gaan verkennen hoe een toekomstbestendige opvangvoorziening in (heel) Groningen er uit zou kunnen zien.
Voor taken op het gebied van beschermd wonen en maatschappelijke opvang (BWMO) zijn stappen gezet deze zoveel mogelijk te decentraliseren van Centrumgemeente naar elke individuele gemeente. De belangrijkste stap daarbij is om de toegang van beschermd wonen onder te brengen bij alle individuele gemeenten.
Binnen de regio zijn afspraken gemaakt over hoe we gezamenlijk in een gedecentraliseerde situatie financieel willen sturen op beschermd wonen. De afspraken zijn vastgelegd in een convenant beschermd wonen en opvang en in een centrumregeling.
Om de uitstroom naar zelfstandige huisvesting vanuit een instelling voor beschermd wonen en maatschappelijk opvang te bevorderen is begin 2020 een stuurgroep 'implementatie convenant' geformeerd die acties daartoe uitzet.
In het kader van de aanpak huiselijk geweld hebben we de volgende activiteiten uitgevoerd:
- Faciliteren Vrouwenopvang en Veilig Thuis;
- Faciliteren Intensief Casemanagement bij huisverboden;
- Participeren in de tweede pilot multidisciplinaire aanpak van complexe casuïstiek huiselijk geweld/kindermishandeling (MDA++). Deze pilot zal in 2021 worden geëvalueerd;
- Uitvoering gegeven aan het regionale actieprogramma Geweld hoort nergens thuis.
Conclusie
De corona-perikelen heeft voor de zorg aan de meest kwetsbare groep ook gevolgen gehad. Hoewel dit niet altijd even makkelijk was, is op een zeer constructieve wijze met zorgaanbieders naar alternatieven en oplossingen gezocht ten behoeve van een adequate zorgverlening. Tegelijkertijd is met alle gemeenten hard gewerkt aan de voorbereiding van de decentralisatie en vernieuwing van beschermd wonen. De samenwerking met de Groninger gemeenten is vastgelegd in een convenant en door de colleges vastgesteld. Tevens is er een uitgewerkt programmaplan met transformatieproces provinciaal vastgesteld. Hierin zijn de individuele opgaven van de gemeenten benoemd wat kan helpen als randvoorwaarde voor het beheersbaar houden van zorg(vraag).
Ten aanzien van huiselijk geweld constateren we een verdere stijging van het aantal meldingen huiselijk geweld bij Veilig Thuis, met name door de wijziging van de Wet meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. De wachtlijsten die hierdoor in 2019 zijn ontstaan bij Veilig Thuis zijn in 2020 weg gewerkt, maar door de hoge instroom is in 2020 opnieuw een wachtlijst ontstaan. Veilig Thuis verwacht deze vooralsnog op te kunnen lossen door efficiency maatregelen en snellere overdracht naar lokale teams. Vanaf 2020 hebben gemeenten structureel extra rijksmiddelen beschikbaar voor Veilig Thuis; deze zijn volledig ingezet. We constateren verder een grote stijging van het aantal vrouwen dat niet kon worden opgenomen in de vrouwenopvang van het Kopland vanwege plaatsgebrek. In alle gevallen werd een andere oplossing gevonden (bij een andere opvang of binnen eigen netwerk) en we hebben met Het Kopland de afspraak dat eventueel gebruik kan worden gemaakt van tijdelijke opvang in een vakantiewoning. Uit onderzoek is gebleken dat ook landelijk de druk op de vrouwenopvang toeneemt. Vanuit het ministerie van VWS zijn daarom eind 2020 extra rijksmiddelen beschikbaar gesteld voor extra plekken crisisopvang; Het Kopland gaat deze plekken in 2021 realiseren. Daarbij willen we ook de ambulante ondersteuning verder ontwikkelen.