In het deelprogramma 'Overig verkeer' worden thema's beschreven die de voorgaande deelprogramma's overstijgen of daar niet logisch in passen en zijn overige zaken als plankosten opgenomen.
Duurzame Mobiliteit
In het Klimaatakkoord is als doel gesteld om de nationale broeikasgasuitstoot in 2030 terug te dringen met 49% ten opzichte van 1990. Verkeer en vervoer is binnen onze gemeente verantwoordelijk voor ongeveer een kwart van de CO2-uitstoot. Om onze CO2-uitstoot terug te dringen, werken we volgens het principe trias mobilica:
- Verminderen: Een vervoersbeweging die niet gemaakt wordt, hoeft uiteraard niet vergroend te worden. En hoe korter de verplaatsing hoe minder energie ervoor nodig is. De basis hiervoor ligt in een ruimtelijk beleid zoals de compacte stad waar wonen, werken en recreëren dicht bij elkaar worden gehouden. Maar ook meer online thuiswerken en studeren dragen hieraan bij.
- Veranderen: Lopen, fietsen en reizen met het openbaar vervoer verbruiken veel minder energie dan reizen per auto en dus stoten deze modaliteiten minder CO2 uit. Hierop inzetten is dus duurzaam.
- Vergroenen: Er blijven voertuigen nodig om mensen te verplaatsen en goederen te vervoeren. Een van de drie stedelijke verplaatsingen is nog altijd gemotoriseerd. Daarom is het nodig dat deze voertuigen op duurzaam opgewekte energie rijden. Dan kan elektrisch of op waterstof.
Als gemeente willen we elektrisch rijden stimuleren. Een belangrijke randvoorwaarde is dat bewoners, bezoekers en forenzen hun elektrische voertuig kunnen laden dicht bij hun woning of bestemming. In de concessie met laadpaal exploitant Allego plaatsen wij tussen 2019 en 2022 ongeveer 400 laadpalen in onze gemeente erbij. Deze laadpalen worden voornamelijk op aanvraag van bewoners en forenzen geplaatst. Daarnaast plaatsen we strategisch laadpalen op plekken waar wij vraag verwachten (bijvoorbeeld bij sporthallen, P+R terreinen, zwembaden en winkelcentra). Zo creëren we stap voor stap een dekkend netwerk van openbare laadpalen. Ons is er alles aan gelegen dat een gebrek aan openbare laadinfrastructuur in onze gemeente nooit reden is om af te zien van de aanschaf van een emissievrij voertuig.
Door in te zetten op het delen van auto's neemt het autobezit af. Daarmee is autodelen belangrijk voor het beheersbaar maken van de toenemende parkeerdruk op straat. Daarbij prefereren we elektrische auto's boven de fossiele brandstofauto's.
Wat wilden we bereiken in 2020?
Het doel voor 2020 was om het aantal laadpunten in de gemeente te verdubbelen van 150 naar 300 laadpunten en een plankaart op te stellen samen met de bewoners. Daarnaast was het van belang dat er een duidelijke visie en plaatsingsleidraad met een plankaart voor de laadpalen kwam. Zodoende kunnen wij onze processen rond het plaatsen van laadpalen stroomlijnen en vlot laadpalen realiseren.
Om elektrische deelauto's te stimuleren, wilden we lokale initiatieven en aanbieders van elektrische deelauto’s faciliteren door hiervoor plekken en laadmogelijkheden in de openbare ruimte aan te bieden. Daarnaast wilden we onderzoeken hoe we deelauto’s verder kunnen stimuleren.
Wat hebben we hiervoor gedaan?
- Vaststellen van de Visie openbare laadinfrastructuur Groningen 2025;
- Ontwikkelen van een plaatsingsleidraad waarin beschreven staat onder welke voorwaarden laadpalen bijgeplaatst worden. Deze leidraad is te vinden op onze website;
- Ontwikkelen van een plankaart waarmee 2.672 potentiële locaties zijn aangewezen. Deze plankaart is voorgelegd aan belanghebbenden, de politie, boomspecialisten en de netbeheerder en vervolgens waar nodig aangepast. Deze plankaart is te vinden op onze website;
- Nemen van een verzamelverkeersbesluit voor alle laadlocaties die zijn opgenomen op de plankaart, zodat laadpalen vlot geplaatst kunnen worden indien nodig;
- Realiseren van 13 vaste standplaatsen op aanvraag van een aanbieder van deelauto's;
- Zetten van de eerste stappen naar een uitvoeringsstrategie voor deelauto's door te inventariseren wat op dit moment de knelpunten zijn voor (elektrische) deelauto-aanbieders en hun klanten. In 2021 kunnen we een uitvoeringsstrategie opstellen die rekening houdt met deze knelpunten en die aansluit bij onze doelen om het aandeel (elektrische) deelauto's te laten groeien.
Conclusie
De plaatsing van laadinfrastructuur loopt op schema en de noodzakelijke stappen om het plaatsingsproces te versnellen, zijn uitgevoerd. Er zijn 80 laadpalen (= 160 laadpunten) gerealiseerd in 2020.
In 2020 hebben we de eerste stappen gezet naar het stimuleren van elektrische deelauto's. Daarbij beseffen wij dat wij aan het begin staan van het ontwikkelen van effectief beleid op dit beleidsterrein. In 2021 zullen we daarom verdere stappen zetten om naar een stimulerend beleid en de uitvoering daarvan te komen voor deelauto's.
Stedelijke Logistiek
Onze gemeente vormt het hart van de Noord-Nederlandse economie, daarbinnen is de binnenstad het belangrijkste en grootste verblijfsgebied voor winkels en horeca. In 2014 heeft de gemeente Groningen de Green Deal Zero Emission Stadslogistiek (GD-ZES) getekend. Daarmee hebben we ons uitgesproken voor een emissievrije stadslogistiek in 2025. In november 2018 is het Convenant duurzame stadslogistiek Groningen ondertekend door gemeente, onderwijs en bedrijfsleven. Daarin is vastgelegd wat de gezamenlijke ambities zijn op het gebied van verduurzaming van stadslogistiek en hoe we samen gaan werken aan het realiseren van die ambities. Om de leefbaarheid en toegankelijkheid van onze (binnen)stad te kunnen blijven garanderen is een grote verandering op het gebied van stadslogistiek nodig. Daarom steven we naar een integrale en efficiënte aanpak in de stadslogistiek, waarin we alle logistieke stromen meenemen. We willen zoveel mogelijk goederenvervoer bundelen en sturen op de inzet van minder en kleinere voertuigen, passend bij de maat en schaal van onze binnenstad.
Wat wilden we bereiken in 2020?
In 2020 wilden wij een conceptvisie Zero Emissie Stadslogistiek laten vaststellen met daarin een integrale benadering van de maatregelen die wij als gemeente moeten nemen om onze ambities voor verduurzaming van stedelijke logistiek te kunnen realiseren. Daarbij gaat het om maatregelen zoals de begrenzing van de zero-emissiezone per 2025 (inclusief een stappenplan voor de invoering ervan), het slimmer en beter kunnen handhaven van het venstertijdengebied, een digitale en eenduidige registratie van de ontheffingen voor het venstertijdengebied, een monitoringssysteem voor logistiek verkeer en een aanscherping van het ontheffingenbeleid zelf.
Verder wilden we in 2020 een meetbare toename zien van Zero Emissievoertuigen en cargobikes voor logistiek in Groningen. Samen met de koplopers op het gebied van stedelijke logistiek in Groningen wilden we werken aan minimaal vijf pilotprojecten die de verduurzaming van stadslogistiek mogelijk maken en versnellen.
Wat hebben we hiervoor gedaan?
- Vaststellen van de conceptvisie Zero Emissie Stadslogistiek;
- Uitvoeren van verkeersonderzoek naar de gevolgen van de begrenzing van het uitgebreide venstertijdengebied en de zero-emissiezone;
- Opstarten van een participatie- en inspraaktraject voor de definitieve visie Stadslogistiek met bijeenkomsten voor bewoners en belangengroepen;
- Uitvoeren van voorbereidende werkzaamheden voor de implementatie van ANPR-handhaving en de herziening van het ontheffingenbeleid;
- Uitvoeren van diverse pilots in het kader van Surflogh: lokale en incidentele stromen voor fietslogistiek, zero-emissie thuisbezorging voor Warenhuisgroningen.nl en overlastarme bezorging;
- Organiseren van de eerste twee uitzendingen van de Cargo Bike Talks;
- Opstarten van het Europese project ULaaDS, inclusief het voorbereiden van twee ULaaDS-pilots, namelijk slimme logistiek voor forenzen die reizen via P+R Hoogkerk en slimme logistiek en deelvoertuigen voor ondernemers uit de binnenstad.
Conclusie
We zien steeds meer schone voertuigen voor logistiek in de binnenstad. Hoewel het relatieve aandeel van zero-emissie voertuigen nog klein is, wordt de verandering wel steeds zichtbaarder op straat. Zo maken steeds meer bedrijven gebruik van cargobikes in plaats van bestelbussen. Met de vaststelling van de conceptvisie Ruimte voor Zero Emissie Stadslogistiek hebben we als gemeente een aantal stappen aangekondigd voor een betere regulering van bestel- en vrachtverkeer én voor de instelling van een zero-emissiezone vanaf 2025. De maatregelen van deze conceptvisie zijn besproken met het bedrijfsleven en binnenstadsbewoners. Daarmee is veel bewustwording bij bedrijven en bewoners gecreëerd. De instelling van een zero-emissiezone heeft ook gevolgen voor de gemeentelijke organisatie. Voor de implementatie van de ANPR-handhaving en de aanpassing van werkprocessen hebben we een projectgroep ingesteld.
Samen met onderwijsinstellingen en bedrijven hebben we in het kader van de Europese projecten Surflogh en ULaaDS nieuwe logistieke concepten in de praktijk getest. Dit helpt ons om de transitie naar schone en duurzame logistieke concepten te versnellen.
Slimme Mobiliteit
Slimme mobiliteit betekent dat reizigers op maat de beste reis aangeboden krijgen, die zich onderweg bovendien aanpast naar de laatste (verkeers)ontwikkelingen. Dit is voordelig voor de reiziger zelf, want die kan sneller, goedkoper en gezonder zijn bestemming bereiken, maar ook voor de samenleving, omdat er minder congestie is, minder reiskilometers worden afgelegd en infrastructuur efficiënter wordt benut. Daarnaast neemt de verkeersveiligheid toe en wordt er minder vanzelfsprekend met de auto gereisd. Slimme mobiliteit draait om data, want inzicht krijgen in en plannen van een 'slimme' reis kan alleen met accurate en actuele informatie. Kern daarbij is dat voertuigen en fietsers onderling informatie uitwisselen en dat er informatie wordt uitgewisseld tussen voertuigen en fietsers en verkeersassets (zoals verkeerslichten of informatieborden). Het is een samenspel tussen providers van mobiliteitsdiensten, telecombedrijven, vervoerders, automotive industrie, overheden etc. Voor ons als wegbeheerder gaat het om data over bijvoorbeeld parkeervoorzieningen, bruggen, gebruiksregels, afsluitingen door wegwerkzaamheden en evenementen, status van verkeersregelinstallaties, etc. We werken aan de voorbereiding van de digitalisering door wegbeheerders. Ook innovatie is daarin erg belangrijk. Daarom hebben we met de kennisinstellingen en het bedrijfsleven hive.mobility, het innovatiecentrum voor mobiliteitsvraagstukken, opgericht.
Wat wilden we bereiken in 2020?
- Uitwerken van de afspraken met het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat om onze mobiliteitsdata in 2023 voor 90% op orde te hebben en de inwinning en levering daarvan structureel te borgen in onze eigen organisatie;
- Werken aan de (door)ontwikkeling, integratie en vooral ook implementatie van de kansen die nieuwe, innovatieve technologische ontwikkelingen en digitalisering bieden voor verdere verduurzaming van goederen- en personenvervoer met hive.mobility;
- Verder versterken en zichtbaar maken van de positie van de noordelijke regio als koploper op het gebied van slimme mobiliteit.
Wat hebben we hiervoor gedaan?
- Opstellen van het implementatieplan Digitalisatie Mobiliteitsdata Noord-Nederland met vijftien landelijk overeengekomen data-items (zoals wegwerkzaamheden, maximumsnelheden, ge- en verbodsborden, etc.);
- Verder inrichten van de organisatie van hive.mobility en vormgeven van de (praktische) werkprocessen;
- Vaststellen van de Koersnotitie 2020-2024 op basis van de vijf hoofdthema's uit de hive.mobility innovatieagenda en het Strategisch Communicatieplan 2020-2024;
- Organiseren van diverse brainstormsessies, webinars en (online) events, waaronder een fysieke demodag in het kader van het project Autonoom Vliegen.
Conclusie
In Noord-Nederland zetten we de digitaliseringsopgave gezamenlijk voort. Dat doen we met vertegenwoordigers van de provincies Groningen, Drenthe en Fryslân en de gemeenten Groningen, Leeuwarden, Assen en Emmen in een Regionaal Data Team (RDT). De rol van het RDT is om uitvoering te geven aan het vastgestelde implementatieplan Digitalisatie Mobiliteitsdata Noord-Nederland, aan te sluiten bij landelijke trajecten en te zorgen voor kennisuitwisseling wat betreft de data-items en de digitaliseringsopgave in Noord-Nederland.
De basis van de organisatie hive.mobility is op orde gebracht. Er is een duidelijk gezamenlijk (toekomst)beeld geformuleerd over wat hive.mobility is en doet. Daarnaast zijn we met de uitvoering van projecten begonnen en is de zichtbaarheid van zowel hive.mobility als haar partners vergroot. Ook op Europees niveau zijn diverse stappen gezet. Zo zijn partnerinitiatieven onder de aandacht gebracht tijdens de Europese mobiliteitsweek. Van de 900 mobiliteitsinitiatieven uit heel Europa is hive.mobility uiteindelijk derde geworden in de strijd om het meest indrukwekkende initiatief van de European mobilityweek 2020.