Paragraaf 8: Lokale heffingen

Kostendekkendheid lokale heffingen

Onderstaande tabel geeft inzicht in de kostendekkendheid van alle publiekrechtelijke heffingen van de gemeente Groningen. De tabel is gesplitst naar rechten en heffingen die onder de legesverordening vallen en rechten en heffingen die onder overige verordeningen vallen. Indien er een wettelijk maximumtarief geldt of indien een product (deels) kosteloos verstrekt moet worden, is dit aangegeven. Ook indien de gemeenteraad niet uitgaat van het uitgangspunt ''volledige kostendekking'' is dit aangegeven (criterium kostendekkendheid: beperkt).
 

Voor algemeen beleid van de leges zie Beleid lokale heffingen

De leges uit de legesverordening hebben in 2020 totaal een kostendekkendheid van 140%. Ten opzichte van de begroting 2020 is de kostendekkendheid 2020 met 43%-punten toegenomen. Binnen de clusters van de legesverordening komt één cluster boven de 100% kostendekkendheid. Dit is het cluster omgevingsvergunning. Een deel van de verklaring voor de stijging is dat de kostendekkendheid op het totaal van de leges omgevingsvergunning op begrotingsbasis al 112% was, maar dat de tarieven bij de vaststelling van de begroting 2020 niet verlaagd konden worden omdat de raad daartoe niet bevoegd was: de legesverordeningen met betrekking tot 2020 waren nog vastgesteld door de raden van de voormalige gemeenten Groningen, Haren en Ten Boer. In 2020 zijn er mede door Corona meer bouwaanvragen gedaan dan geraamd, zowel voor grote - als kleine projecten, waardoor de kostendekkendheid van de leges omgevingsvergunning op 174% uit is gekomen. Dit verklaart in belangrijke mate de verhoging van de kostendekkendheid in 2020 van de legesverordening. Verder is de kostendekkendheid van het cluster overige verordeningen 99%. Voor precariobelasting is de kostendekkendheid weliswaar ongeveer gelijk gebleven, maar zijn zowel de baten als de lasten flink lager uitgevallen. Dit is het gevolg van een korting door de gemeente Groningen op de precariobelasting terrassen, compensatie vanuit het Rijk en lagere lasten ten behoeve van de handhaving precario. De kostendekkendheid totaal publiekrechtelijk bedraagt 109%. Dit is 9% hoger dan begroot en is tevens het gevolg van de stijging in de leges omgevingsvergunning.  

Leges kansspelen

Door een wettelijk vastgesteld tarief voor het heffen van leges en doordat het aanvragen van een nieuwe vergunning van jaar tot jaar wisselt, zijn de leges kansspelen in 2020 meer dan kostendekkend. De afwijking is procentueel hoog. Echter, de afwijking in totaal aantal euro’s is gering.

Leges makelaars-faxen
In 2014 is besloten om leges te heffen voor het opvragen van gegevens door makelaars voor het opstellen van taxatierapporten. De inkomsten zijn nagenoeg conform de begroting. De kosten zijn 25% lager dan de begroting. De totale kostendekkendheid komt daarmee uit op 30%.  

Leges bouwactiviteiten

Door de huidige economische omstandigheden in de bouw en Corona zijn in 2020 fors meer legesinkomsten uit bouwactiviteiten gerealiseerd dan begroot. Ten opzichte van de actuele begroting 2020 bedraagt de meeropbrengst 7,8 miljoen euro. Het dekkingspercentage bedraagt op realisatiebasis 177%. De leges bouwactiviteiten beïnvloedt in grote mate de kostendekkendheid van het onderdeel omgevingsvergunning.

Leges vellen van de houtopstand

De leges zijn niet kostendekkend voor alle kosten die de Gemeente Groningen maakt, maar zijn een tegemoetkoming in die kosten. Verder is door een afname van het aantal verleende vergunningen ten opzichte van de begroting, 6 duizend euro minder aan leges gerealiseerd. Het dekkingspercentage bedraagt in 2020 op realisatiebasis 55%.

Leges Terrasvergunning

De leges Terrasvergunning is een kleine relatief nieuwe heffing. Er zijn in 2020 meer aanvragen gedaan dan begroot. Door de geringe omvang van deze lege is de kostendekkendheid overschreden. Het gaat hierbij om een gering bedrag (12 duizend euro).

Leges Evenementen inclusief diversen muziekvergunningen

Door de coronacrisis zijn in 2020 nauwelijks opbrengsten uit evenementen gerealiseerd, waardoor de kostendekkendheid is gedaald naar 2%.

Leges splitsingsvergunning
Een geringe toename van de gerealiseerde legesinkomsten leidt tot een kostendekkendheid van 106%.

Leges Huisvestingswet

Door een toename van het aantal verleende vergunningen, is 15 duizend euro meer aan leges ontvangen dan begroot.

Afvalstoffenheffing
De lasten van de afvalstoffenheffing zijn hoger dan de opbrengsten. Diverse oorzaken liggen hieraan ten grondslag.  De belangrijkste oorzaken lichten wij hieronder toe.

Een hogere aanvoer van restafval in combinatie met een hogere verbrandingsbelasting hebben tot hogere vuilverwerkingskosten geleid. In 2020 is aanzienlijk meer grof vuil geleverd waardoor de kosten op dit onderdeel hoger zijn uitgevallen. Daarnaast zijn er hogere kosten geweest door de inzet van inleenkrachten. Als gevolg van de coronacrisis en de daarmee gepaard gaande drukte bij afvalbrengstations is er ook meer inzet geweest van verkeersregelaars. Ook zijn er in het kader van het nieuwe afvalbeleid extra uitgaven geweest voor een projectleider en een communicatieadviseur. Tot slot is er in 2020 een stijging geweest van het aantal huishoudens dat in aanmerking kwam voor een kwijtschelding van de afvalstoffenheffing.
De hoogte van de voorziening van de afvalstoffenheffing was begin 2020 twee miljoen euro. Dit bedrag was niet toereikend om het nadelig resultaat in 2020 te compenseren. Het gevolg is een dekkingspercentage in de rekening van 97%.

Rioolheffing

De hogere baten van 304 duizend euro bestaan vooral uit gerealiseerde hogere opbrengsten rioolheffing als gevolg van meer aansluitingen. Hiertegenover staan hogere exploitatielasten van 172 duizend euro. Het resultaat van de baten minus de lasten, namelijk 132 duizend euro, is toegevoegd aan de voorziening Riolering vervangingsinvesteringen.
Aan de lastenzijde is het voordelige effect van 800 duizend euro op projecten groot onderhoud toegevoegd aan de voorziening Riolering groot onderhoud. Per saldo leidt deze dotatie aan de voorziening tot een neutraal effect op het resultaat van de rioolheffing .

Begrafenisrechten/lijkbezorgingsrechten

Als gevolg van de dalende trend in het aantal begrafenissen is het bedrag aan leges lager uitgevallen. De lasten kunnen op korte termijn in mindere mate verlaagd worden, waardoor de kostendekkendheid 97% is.

Instemmingsbesluit Telecommunicatieverordening en Graafverordening

Als gevolg van extra omzet voor de verglazing van bekabeling is de kostendekkendheid hoger uitgevallen dan geraamd.

Toegerekende overhead heffingen

Overhead is het geheel van functies gericht op de sturing en ondersteuning van het primaire proces. Overhead bestaat uit:

• Leidinggevenden primair proces;
• Managementondersteuning primair proces;
• Personeel en Organisatie;
• Inkoop;
• Juridische zaken (uitgezonderd primaire taken als vergunningverlening);
• Financiën, toezicht en controle gericht op de (eigen) gemeentelijke organisatie;
• Informatievoorziening en automatisering (ICT);
• Communicatie;
• Facilitaire zaken en Huisvesting;
• DIV.

De totale kosten overhead staan vermeld in programma 14. De toerekening aan de tarieven gebeurt op basis van de personeelsinzet van het primair proces.

Kostendekkendheid privaatrechtelijke heffingen
Het uitgangspunt van de gemeente is dat de privaatrechtelijke tarieven minimaal kostendekkend zijn. Voor een aantal tarieven geldt echter dat toegankelijkheid van voorzieningen en marktwerking ertoe kunnen leiden dat een lager dan kostendekkend tarief wordt gehanteerd. Het gaat hierbij om tarieven voor economische activiteiten die verricht worden in het algemeen belang. De wet Markt en Overheid staat in deze gevallen een lager dan kostendekkend tarief toe. De kostendekkendheid van de verschillende privaatrechtelijke heffingen wordt in het volgende overzicht weergegeven:

Inzameling bedrijfsafval

De omzet bij het inzamelen van bedrijfsafval is lager uitgevallen. Daar heeft met name de Corona pandemie voor een groot deel een rol in gespeeld, maar we zijn ook een aantal klanten kwijtgeraakt. De verlaging van de opbrengsten kon voor een beperkt deel worden opgevangen door lagere lasten.

Klein Gevaarlijk Afval

De kostendekkendheid is enerzijds lager uitgevallen als gevolg van hogere verwerkingskosten. Daarnaast zijn de vrachtkosten en de kosten voor verpakking en emballage hoger uitgevallen dan geraamd.

Commerciële straatreiniging

Met name als gevolg van corona zijn de opbrengsten van de commerciële straatreiniging lager uitgevallen. Deze verlaging kon slechts gedeeltelijk worden opgevangen door lagere lasten. Zonder dit Corona effect merken we de afgelopen jaren dat het steeds lastiger is de commerciële straatreiniging in de markt te zetten. Een intern onderzoek moet uitwijzen of deze dienstverlening op termijn houdbaar is voor de Gemeente.

Onderhoud reparaties derden, verkoop brandstof en lease

De omzet bij het onderhoud en reparaties voor derden is lager uitgevallen doordat we enkele gemeenten als klant zijn kwijtgeraakt. Het is gelukt om de lasten voor het onderhoud ook te verlagen. Er is een dalende trend zichtbaar in de verkoop van brandstof aan bedrijven en particulieren. Daarnaast is er in 2020 als gevolg van corona minder getankt. De lasten zijn ook lager uitgevallen, echter is deze lastendaling onvoldoende om het verlies aan opbrengsten te compenseren. Als gevolg van een nieuw leasecontract zijn er meer voertuigen geleased hetgeen een positief effect heeft op het dekkingspercentage.

Kermissen

Door de coronacrisis is de Meikermis niet doorgegaan. Daardoor zijn er nagenoeg geen opbrengsten gerealiseerd.

Stadsschouwburg/Oosterpoort
De cultuursector is enorm getroffen door de opgelegde maatregelen ten gevolgde van COVID-19. Deze maatregelen hebben tot gevolg gehad dat veel evenementen werden verplaatst of geannuleerd, of plaatsvonden met veel minder publiek dan geprognosticeerd. Dit heeft grote gevolgen gehad voor de inkomsten uit programmering en horeca.
De gemeente Groningen heeft een beroep gedaan op de regeling vanuit het Rijk via het Fonds podiumkunsten. Hierbij is 500 duizend euro beschikbaar gesteld onder de voorwaarde dat de Gemeente Groningen een even groot deel beschikbaar stelt, waaraan is voldaan. Naast deze bijdragen heeft directie SPOT in 2020 een aanvraag gedaan bij het KickstartCultuurfonds voor uitgaven aan de COVID-19 voorzieningen. Er is 100 duizend euro toegekend, waarvan 45 duizend euro verantwoord wordt in 2020.

Sportaccommodaties, zwembaden en Kardinge
Door de Corona-crisis is de kostendekkendheid in het algemeen lager. Dit is het gevolg van minder inkomsten dan begroot doordat sportaccommodaties een groot deel van het jaar gesloten zijn. De lagere inkomsten worden deels gecompenseerd door minder uitgaven.