10.2.2 Problematische jeugdgroepen

Jeugdgroepen zorgen in dorpen, wijken en buurten voor overlast, onrust en criminaliteit. Wij willen deze overlast, onrust en criminaliteit verminderen en bestrijden en tegelijkertijd de jeugdgroepsleden perspectief bieden. We willen voorkomen dat jongeren opnieuw in hun oude foute gedrag vervallen en om hun weerbaarheid te verhogen. Wij zetten hiervoor de aanpak problematische jeugdgroepen in. Na het afschalen van een jeugdgroep, houden wij de risicojongeren in beeld en proberen wij nieuwe aanwas te voorkomen door middel van een gebiedsgericht risicojeugdoverleg.
Wij constateren dat de verharding binnen een aantal jeugdgroepen die wij in 2019 signaleerden, zich in 2020 heeft doorgezet. Dit uit zich onder meer in mishandeling, bedreiging, wapenbezit, straatroof en cybercriminaliteit. Een andere zorgwekkende ontwikkeling is dat jongeren op jongere leeftijd al deel uitmaken van een jeugdgroep. Jeugdgroepen bestaande uit 12, 13 en 14 jarigen zijn geen uitzondering meer. Tot slot heeft vooral de eerste lockdown als gevolg van de coronacrisis tot aan de zomerperiode  een dempende werking op het overlastgevende gedrag van de jeugdgroepen gehad. Jongeren begeven zich steeds meer online wat gepaard gaat met een toename van cybercriminaliteit. Dit is ook het landelijke beeld tijdens de lockdown periode.

Met de onderstaande indicatoren is de voortgang van dit beleidsveld in 2020 gemeten. Als er geen gegevens beschikbaar zijn/of één maal per twee jaar gemeten worden staat er een streepje.

Wat wilden we bereiken in 2020?

• Het snel en adequaat oppakken van problematische jeugdgroepen in de dorpen en wijken: het signaleren en aanpakken van groepen en het doorverwijzen van jongeren en hun ouder(s) die dreigen af te glijden naar overlastgevend gedrag en criminaliteit;
• Het ontwikkelen van instrumenten om nieuwe aanwas van jeugdgroepen te voorkomen en om de harde kern van negatieve kopstukken die soms na het afschalen van een jeugdgroep overblijft aan te pakken;
• Het trainen van de bij de aanpak betrokken medewerkers van ketenpartners in de Plus Min Mee methodiek en de daarbij behorende applicatie;
• Het verbeteren van de samenwerking tussen ketenpartners die bij de aanpak problematische jeugdgroepen betrokken zijn;
• Het versterken van de rol van Bureau Halt in de aanpak problematische jeugdgroepen als het gaat om het afleggen van huisbezoeken en het geven van voorlichting over bijvoorbeeld wapenbezit;
• Het inzetten van flexibele jeugdstraatwerkers in onder meer de aanpak problematische jeugdgroepen voor het signaleren van en contact leggen met jeugdgroepen.

Wat hebben we hier voor gedaan?

• Wij hebben structureel extra geld vrijgemaakt voor onder meer het inzetten van Bureau Halt voor het afleggen van de huisbezoeken bij leden van een jeugdgroep en hun ouder(s) en eventuele knelpunten in het jongerenwerk in Haren en Ten Boer;
• Vanuit dit budget financieren wij dan ook incidenteel, tot en met december 2021, jongerenwerk in Haren. Bij de herindeling was er te weinig formatie voor het jongerenwerk aan Haren toebedeeld, waardoor wij het zicht op jongeren in Haren, Glimmen en Onnen dreigden te verliezen.  Inmiddels is deze omissie hersteld en wordt er weer contact gelegd met jeugd (op straat), houden wij zicht op jongeren en vindt er weer reguliere afstemming plaats tussen jongerenwerk, politie en jeugd-boa’s;
• Wij hebben de aanpak problematische jeugdgroepen ingezet in de wijken Hoogkerk, Haren, Paddepoel, Paddepoel/Selwerd en Beijum. Eind 2020 is de jeugdgroep Haren afgeschaald. Met het oog op Oud en Nieuw hebben wij ervoor gekozen het afschalen van de jeugdgroep Hoogkerk over de jaarwisseling heen te trekken om zo specifieke jongeren goed in beeld te houden. Eind 2020 zijn we onze aanpak gestart op een nieuwe groep Paddepoel/Selwerd;
• Samen met onze ketenpartners werken wij aan het sluitend maken van de keten jeugd en veiligheid. De focus lag hierbij vooral op de preventie en vroegsignalering. Een voorbeeld hiervan is de pilot Preventie en Vroegsignalering Basisschool. Met deze pilot proberen wij risicojongeren zo vroeg mogelijk te herkennen en ondersteuning te bieden, zodat zij niet afglijden richting bijvoorbeeld een problematische jeugdgroep. Ook het risicojeugdoverleg, waardoor wij risicojongeren bijtijds in beeld krijgen en jonge aanwas richting de jeugdgroepen voorkomen, maakt onderdeel uit van de keten. Verder signaleren wij dat een specifieke aanpak voor jongeren die vanwege high impact crimes steeds opnieuw in beeld komen noodzakelijk is;
• Na de constatering en analyse van het fenomeen drillraps en wapens onder jongeren is een aanzet gemaakt voor een integrale aanpak gebaseerd op repressie en preventie. Daarbij sluiten we aan op het landelijk Actieplan Wapens en Jongeren;
• We geven specifieke aandacht aan veiligheid op scholen met de focus op jongeren en wapens. Ook bereiden we ons voor om uit te breiden naar andere thema’s zoals cybercriminaliteit, waarbij bewustwording en het vergroten van weerbaarheid van jongeren van belang is.

Conclusie

De aanpak problematische jeugdgroepen werkt grotendeels. Wij zijn samen met onze ketenpartners in staat om in een periode van 12-18 maanden een bestaande jeugdgroep in kaart te brengen en uit elkaar te laten vallen. Dit doen we door de jongeren en hun gezinnen hulp en ondersteuning op maat te bieden.
De aanpak neemt de onderliggende problematiek echter niet weg en voorkomt de jonge aanwas van onderop niet. In de aanpak blijkt dat er na het afschalen van een jeugdgroep een harde kern van jongeren overblijft die crimineel gedrag blijft vertonen. Dit zijn onderwerpen waarmee wij het komende jaar aan de slag gaan. Hiervoor is meer nodig. Dit vraagt een brede kijk op de jeugdproblematiek, zowel vanuit sociaal, fysiek als economisch perspectief. Hier blijven wij op inzetten.
Het algemene beeld is dat het wapenbezit en wapengebruik onder jongeren is toegenomen. Wij ontwikkelen hiervoor een integrale aanpak, waarin ook de veiligheid op scholen een prominente rol inneemt.